Abbema State te Kollum

Ligging	Deze Stins/State stond ten westen van Kollum, gemeente Kollumerland.
Andere benaming	Aebema guedt, Abbemahuys, Abbema staetten ter Laen, Aebynghestaette
Ontstaan	De stins wordt voor het eerst in het begin van de 16e eeuw vermeld.
Geschiedenis	Abbema was het stamhuis van een adellijke familie die zich in de 16e eeuw nog op haar afstamming van hoofdelingen liet voorstaan, maar daarna vooral stadsbestuurders van Sneek en eigenerfden en kooplieden in het midden van Friesland telde. In 1505 werd Focko Abbema als edelman in Kollumerland genoemd; een Sneker Abbema pretendeerde enkele generaties later slechts voor het Hof van Friesland terecht te hoeven staan omdat hij een nazaat van deze hoofdeling was. In 1517 verkochten Bauk en Hylk, weduwe en dochter van Fokke Abbema land onder Oudwoude aan het Veenklooster. Omstreeks 1543 hebben Sipke, Lieuwe en Adzert Abbema bezittingen in deze grietenij. Sipke was in 1540 burgemeester van Sneek, Lieuwe en Adzert worden vermeld in een lijst van Heerschappen uit 1545. In 1567 was “Floeress Aebema” bezitter van “Aebemastaede toe Collum”. In 1581 komt te Kollum een Aebo Abbema voor. In 1590 is de state eigendom van Sipke Abbema, gehuwd met Auck Rispens, die daar zelf waarschijnlijk niet of alleen in de zomer woonden, omdat Sipke olderman van Sneek was. Tot het einde van de 16de eeuw bleef de state eigendom van de Abbema's in Sneek, daarna werd het verkocht. In 1543 werden genoemd Abbemahuys, Abbema staetten ter Laen, en Abbema koefenne, in 1550 drie akkers in Aebema guedt, in 1619 land gelegen voor Abbemahuys op't noordt van de wech. Een adellijk huis was Abbema-zathe, zoals het in 1607 genoemd werd, aan het begin van de 17de eeuw niet meer. In dat jaar verkocht Jurrien Hendriksz. deze boerderij aan Henricus Gualteri, secretaris van Leeuwarden. Later kwam het goed in handen van de familie Van Aylva en in 1775 werd het aangekocht door Jan Braak, die in Oost-Indië een fortuin vergaard had. Hij bouwde op de oude standplaats van de state een nieuw herenhuis. Anthony Braak, waarschijnlijk zijn zoon, verkocht het huis met de bijbehorende landerijen in 1808 aan Sjoerd Gerardus Fruitier de Talma, ontvanger der beschrevene middelen te Kollum. Die was in 1803 in het dorp komen wonen met zijn vrouw Lucia Aurelia Bergsma uit de gelijknamige vermogende Friese regentenfamilie. Een representatieve woning was dus een must.
Bewoners	1505 Focko Abbema 1517 Bauk en Hylk Abbema 1543 waarschijnlijk Sipke Abbema 1567 Floris Abbema 1581 Aebo Abbema 1590 Sipke Abbema tot 1607 Jurrien Hendriksz. vanaf 1607 Henricus Gualteri fam Van Aylva 1775 Jan Braak 1808 Sjoerd Gerardus Fruitier de Talma
Huidige doeleinden	Van de State is niets meer terug te vinden.
Opengesteld	n.v.t.
Foto's
Bronnen	Tekst: Jan Leemburg “Kollumerland en Nieuw Kruisland” door mr. A.J. Andreae, 1883-1885 “De stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners”, P.N. Noomen, 2009 “De monumenten van geschiedenis en kunst, Noordelijk Oostergo, Kollumerland”, Herma M. van den Berg www.hisgis.nl Afb. 2: www.hisgis.nl Afb. 1: “De monumenten…, Noordelijk Oostergo, Kollumerland”