Ligging |
De state lag ten noordoosten van Akkrum, gemeente Heerenveen. |
Andere benaming | Galama State, Jhr. Huygis de Hopmans |
Ontstaan | De state was gezien de ligging naast een groot areaal aan kloosterbezit vrij zeker van hoge ouderdom. Het goed zou in de 12e/13e eeuw ontstaan kunnen zijn. |
Geschiedenis |
In 1447 komt Renic Blincxtera als kerkvoogd te Akkrum voor, samen met Tyart
Aulinga (Andringa). Later heette het goed naar de eigenaars vanaf ongeveer 1470 ook
Galama. Tijdens de Donia-oorlog wordt door Haringh van Donia, Schieringer hoofdeling en wonend op het Doniahuis te Nijland en grietman van Wymbritseradeel (sinds 1455), de Galamastate in 1461 bezet. Deze actie voert hij samen met zijn broer Agge van Donia uit. Aan het eind van de 15e eeuw zou volgens de "Genealogia Ayttana" Haye Blynxtera, de zoon van Rints Aytta, zijn naam aan dit goed hebben ontleend, waarvan zich toen de Douwema's meester hadden gemaakt (zie Groot Hemrikseind te Wergea). In 1492 en 1501 staat Douwe Galama uit Warns (zie Galamastins te Warns) als eigenaar/bewoner van Blinxstra vermeld. Hij was getrouwd met Jouck, een dochter van Sicke Inhemra alias Douwema te Rauwerd. Tot 1622 was de state eigendom van Lenart Fransz. Huijghis en na hem van zijn zoon jonker Hessel Huijghis, die ’s winters het Huyghishuis of Huygenshuis aan de Eewal te Leeuwarden bewoonden. In 1640 stond Benedix Wybrens geregistreerd als gebruiker. Hessel overleed in 1653 en liet de state na aan zijn dochter Frouck. In 1698 werd het stemrecht dat op de state rustte uitgeoefend door grietman Tjaerd van Aylva uit Hichtum, weduwnaar van Frouck Hesselsdr. van Huijghis, uit naam van zijn zoon. Die zoon zal vrijwel zeker Cornelis Tiaerts van Aylva zijn geweest die zijn vader opvolgde als eigenaar van Wibranda State te Hichtum. De slechts 60 pondemaat (ruim 23 hectare) grote boerderij was in 1698 in gebruik bij Marten Fookes. Achter Blinxtra State stond echter nog een boerderij, ook 60 pondemaat groot. Die is vermoedelijk op enig moment afgesplitst van de state, maar wel steeds eigendom van de eigenaren van Blinxtra State. De zoon van Marten Fookes, Fooke Martens, was in 1700 gebruiker van beide boerderijen en wordt in 1728 nog steeds als gebruiker van beide goederen vermeld. In dat jaar vermeldt het stemkohier als eigenaar slechts "Juffr. Aylva", vrijwel zeker een dochter van Cornelis. In 1832 was het goed in bezit van Jacobus Gerrits Hofstra "en mede eig." Jacobus is vermeld als "landbouwer te Akkrum" wat doet vermoeden dat hij de boerderij bewoonde. Bij de aanleg van de spoorlijn Leeuwarden-Zwolle zijn huis en boerderijen opgeofferd aan de vooruitgang. Over het stateterrein ligt nu de spoorlijn. Van der Aa schrijft het volgende over deze State: GALAMA, voormalige state, provincie Friesland, kwartier Zevenwouden, grietenij Utingeradeel, onder Akkrum, vermoedelijk dezelfde, die later Jonker-Hoygis-Huis genoemd werd, en ten noordoosten van Akkrum ligt. Een der vroegere bezitters dezer state, Douwe Galama, een zoon van Gale Galama, te Koudum, was gemengd in de eerste onlusten tegen de Saksische regering; gebannen zijnde, werd hem, op vrij geleide, voor eenen bepaalden tijd, toegestaan in het land te komen, om over eene verzoening te handelen; doch hiervan kwam niets, en daar hij de onvoorzigtigheid had, om over den bepaalden tijd in Friesland te blijven, deed de Saksische Stadhouder Schomberg, die zich nu van zijne belofte ontslagen hield, hem te Sneek van het bed ligten, en op Sjaerdama-huis te Franeker overbrengen. Weldra vergaderde de naburige adel te Franeker, om voor hem vergiffenis te vragen; maar de Stadhouder, wetende dat dit den dag na de aankomst moest plaats hebben, liet hem, in den nacht voor den 8 October 1500, heimelijk onthoofden, opdat hij, door de weigering van hetgeen hij niet wilde toestaan, geen haat mogt verwekken. |
Eigenaren |
1447 Renic Blincxtera ca 1480 Haye Aytta/Blynxtera ca 1485 Sicke Inhemra alias Douwema 1492 - 1501 Douwe Galama en Jouck Inhemra alias Douwema ca 1500 - ca 1535 Sicke van Galama, getrouwd met Jelts van Heemstra ca 1535 - 1568 Taecke van Galama, getrouwd met Auck van Tjessens ca 1575 - 1622 Lenart Fransz. Huijghis, getrouwd met Wijts Taeckesdr. van Galama 1622 - 1653 Hessel Huijghis 1653 Frouck Hesselsdr. van Huijghis 1700 Cornelis Tiaerts van Aylva (?) 1728 "Juffr. Aylva" |
Huidige doeleinden | Over het terrein ligt nu de spoorlijn. |
Opengesteld | n.v.t. |
Foto's | |
Verantwoording |
Tekst: C.W. Braaksma en J. Leemburg Bronnen: Een deel van de tekst is met toestemming van auteur P.N. Noomen overgenomen van www.hisgis.nl, tab "kaartlagen", keuze "Stinzen fryslan". Die tekst is tevens gepubliceerd in "De Stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners", P.N. Noomen, Uitgeverij Verloren, Hilversum 2009 "Kadastrale en prekadastrale atlas fan Fryslân 1640-1832", diel 6, J.A. Mol en P.N. Noomen, Uitg. Fryske Akademy, Ljouwert 1993>br> website hisgis A.J. van der Aa, Aaardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, 14 delen, 1837 - 1851 Website van de heer A. Buwalda |