Huis Bosman te Metslawier

Ligging Het Huis Bosman lag tegen de noordkant van de dorpskom van Metslawier, gemeente Dongeradeel.

Kadastrale Kaart met de States rond Metslawier uit 1832
Andere benamingen upt Feld gued, Opfelde zaete
Ontstaan De state is ontstaan uit de boerderij De Velde
Geschiedenis Tegenover het voormalige gemeentehuis stond het huis Bosman, in 1674 gebouwd voor grietenijsecretaris Cornelius van Bosman. Die bouwde in de tweede helft van de 17e eeuw een groot grondbezit op in deze regio. In 1700 bezat hij 7 stemmende sates plus losland en nog een halve stem. Op land van de Velde (FC4; upt Felt gued in 1511, (*1) Opfelde zaete in 1543), dat in 1698/1700 met Wibalda één gebruikseenheid vormde, liet hij aan de noordzijde van het dorp in 1674 het huis Bosman op een omgracht terrein met (in 1832) plaisierwater, tuin, gracht en singel bouwen.
De Aanwijzende Tafels bij de kadasterminuut van 1832 geven aan dat het omgrachte terrein aan de noordzijde van het dorp in eigendom is van grietman Daniel de Blocq van Haersma de With. De twee gebouwen aan de weg zijn een woonhuis en een wagenhuis. Tegen de zuidelijke begrenzing van de gracht en over de weg die evenwijdig aan die gracht noordwaarts leidt, staan huis en broeibakken van de heer De Blocq. Ook het latere raadhuis staat daarin aangegeven als eigendom van grietman De Blocq. Volgens Andreae werd het huis in 1839 door De Blocq verkocht aan de opvolgende grietman Schelto baron van Heemstra. Deze werd later Commissaris in Zeeland en wegens familieveten werd het huis spoedig daarop afgebroken. Mogelijk heeft hierop de advertentie van 1850 betrekking, waarin verkoop op afbraak wordt aangekondigd van een buitenplaats te Metslawier (Wumkes H, 237). In 1818 was korte tijd Joh. Casparus Bergsma eigenaar.

Over het uiterlijk van het huis worden we enigszins ingelicht door Van der Aa, die vermeldt dat het huis van de grietman groot en wit was en van verre zichtbaar. Dat moet dan het blokvormige pand geweest zijn dat volgens het kadastrale plan aan de weg tegenover het raadhuis stond. Dit zou in de 17e eeuw gebouwd zijn en verving blijkens de situatie een ouder pand binnen de gracht en singel.

(*1) Het goed up't Felt behoorde in 1511 aan Take Buyma en Wick to Lytkeweer en haar zusters. Zie Lytsewier te Wetsens.
Bewoners 1511 aan Take Buyma en Wick to Lytkeweer
1674 Cornelius van Bosman
1818 Johannes Casparus Bergsma
1832 Daniel de Blocq van Haersma de With
1839 Schelto baron van Heemstra
Huidige doeleinden Op een deel van het voormalige stateterrein staan nu woningen, op het noordelijke deel heeft de tennisvereniging haar accomodatie.
Opengesteld n.v.t.
Foto's
Bronnen Tekst: Jan Leemburg
P.N. Noomen, De stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners, 2009
Herma M. van den Berg, De monumenten van geschiedenis en kunst, Noordelijk Oostergo, De Dongeradelen
De website hisgis
Afb. 1: archief Jan Leemburg