| Ligging |
De Buma State stond te Beetgum, Dyksterhuzen 1, gemeente Menaldumadeel.
|
| Andere benamingen | Buwema, Buwma of Buama |
| Ontstaan | De oudste bekende vermelding van de Stins/State dateert uit 1511. |
| Geschiedenis |
In "Oudheden en gestichten van Friesland" (1723) staat dat onder Beetgum de
"vermakelijke buurt Dyxtrahuizen" ligt "daar de erfelijke sloten of stinsen Buwma en
Aysma staan". Buwema, Buwma of Buama, het is allemaal hetzelfde als Buma, maar het is
de vraag of Buma uit een stins ontstaan is. Er is bij beide states geen enkele
aanwijzing voor die oorsprong terug te vinden. De "Tegenwoordige staat van
Friesland" vermeldt ze als ‘eigenerfde staten’. Op de kaarten van Schotanus en Eekhoff staat Buma aangegeven ten noorden van de oude zeedijk, dus ‘buitendijks’. Als er een Buma stins is geweest, zal die ongetwijfeld aan de overkant van de dijk gezocht moeten worden. De oudst bekende bewoner was Wybrandt Buama, die in 1511 54 pondemaat nieuwland en 7,5 pondemaat oudland in eigendom had en er nog eens 27 pondemaat bij huurde van Lyoets Roorda weduwe en 7 pondemaat van twee anderen. Bij elkaar gebruikte hij dus 95,5 pondemaat, dat is ongeveer 32 hectare. Opvallend is dat bij Buma State, evenals overigens bij Aysma State, een in verhouding erg groot deel van het bezit ‘nieuwland’ was. Dat duidt erop dat de eigenaren van deze states goede zaken hebben gedaan met de aanwinning van buitendijks land. In de Middeleeuwen was het namelijk zo dat buitendijks land dat was aangewonnen door de eigenaar van de aanpalende binnendijkse landerijen, automatisch eigenaar werd van dat buitendijkse land. Vaak zien we daarbij dat er dan binnendijks land werd verkocht of dat er van de binnendijkse landerijen een nieuwe boerderij gevormd werd, waarbij een klein deel van de ‘kernlanden’ bij de oude boerderij bleven. In de jaren 40 van de 16e eeuw woonden hier Buwe Wybrandts van Buma, de getrouwd was met Ansck Gysbertsdr. Zij staan te boek als zeer welgesteld. Hun zoon Minthie Buwes van Buma nam het bezit over, maar hij werd niet erg oud. De opvoeding van zijn zoon en de voortzetting van het bedrijf zal dan ook de reden zijn geweest dat Hessel Hotthies van Aysma (eigenaar van Aysma State) en Wybrich van Buma, een zuster van Minthie, tijdelijk op Buma State hebben gewoond. Rond 1600 woonde Watze Minthies Buma nog op de state. Hij liet in 1603 de hele boerderij opmeten door landmeter Pieter Jans. Daaruit blijkt dat er bij de state 7 pondemaat oudland en 69 pondemaat nieuwland hoorde. In 1640 werd de state nog bewoond door weduwe W. Buma. In 1700 was Tjerk Reiners Buma eigenaar en bewoner. Rond 1970 brandde de kapitale kop-hals-romp boerderij tot de grond toe af. |
| Bewoners |
1511 Wybrandt Buama tot 1549 Buwe Wybrandts van Buma rond 1550 Minthie Buwes van Buma rond 1555 bewoond door Hessel Hotthies van Aysma en Wybrich van Buma 1600 Watze Minthies Buma 1640 weduwe W. Buma rond 1700 Tjerk Reiners Buma 20e eeuw fam. Binnema |
| Huidige doeleinden | Op de plaats van de vroegere State is na 1970 weer een boerderij gebouwd. |
| Opengesteld | De boerderij is niet toegankelijk. |
| Foto's |
|
| Bronnen |
Tekst: J. Leemburg "Beschryvinge van de Heerlyckheydt van Frieslandt" door Chr. Schotanus (1664) "Tegenwoordige staat van Friesland" ca. 1775 Genealogieën van André A. Buwalda archief van J. Leemburg "Bitgum, skiednis van Bitgum en Bitgummole" door Taco Kingma, 1988 "In slach om troch âld Bitgum en Bitgummole" door Taco Kingma, 1988-1991 Tresoar (Rijksarchief van Friesland) Foto 1: Archief Aldfaers Erf Foto 2: J. Leemburg Afb. 1: J. Leemburg |