| Ligging | Deze stins stond bij Bakhuizen, gemeente De Frieze Meren. |
| Ontstaan | Deze stins komt in elk geval in de 15e eeuw voor. |
| Geschiedenis |
De familie Galama van Koudum was in de 15e eeuw de belangrijkste hoofdelingenfamilie
in de Zuidwesthoek van Friesland en behoorden tot de Vetkopers. Naast hun stamhuis,
Galama State te Koudum,
verwierven ze ook op vele andere plaatsen grondbezit, zoals in Oudega-Noordwolde,
Warns en Bakhuizen en richhtten deze in tot militaire steunpunten, door er stinsen
te bouwen. Zo komen we in 1486 een "huys ofte stins toe Backhuysen"tegen, dat in bezit was van Yge Gaelez Galama. Hij had de stins De Spycker bij het klooster Hemelum verwoest, en bestookte daarna vanuit de Galamastins de abt van Staveren en Hemelum. Dit was mogelijk doordat de abt uithoven in de buurt bezat: de Uithof te Rijs en Hospitaal onder Harich. Daarnaast bestookte Yge Gaelez Galama ook Minne Hillez te Harich. Als reactie hierop wordt door Pieter Harinxma uit Sneek en Epe Hettinga uit de Hommerts met hulp van soldaten uit Sneek en Wymbritseradeel de stins belegert. De belegeraars weten, door op het geluid van de stem van een bewaker op het huis af te gaan, hem dood te schieten, maar door het ontbreken van groot geschut lukt het hen niet om het huis te veroveren. Door de soldaten van Yge, die zich in de stins bevonden, werd heftig geschoten, en ze wisten één van de Schieringers daardoor te doden. Daarnaast verbrandde door een ongeluk één van hun aanvoerders: door eigen vuur vloog een naburig huis in brand, waarin Tete Epez Hettinga zich ophield. Een jaar later, in 1487, wordt de stins beheerd door Douwe Gaelez Galama, een broer van Yge. Later vindt er een verzoeningspoging plaats, waarbij bepaald wordt, dat Douwe "dat stins to Backhusen" weer zou moeten teruggeven aan de wettige eigenaars: Blijkbaar maakten ook anderen aanspraak op de stins. Op de kaart uit 1718 komen we de "de sate Galama" tegen en het lijkt aannemelijk, dat hier de Galama-stins gestaan heeft. Vanuit de Schwartzenbergs Sloot of Rijstervaart liep er een opvaart naar het huis, waaruit kan worden opgemaakt dat het één van de belangrijke huizen in deze omgeving was. In de loop van de 17e eeuw werd het terrein van Galama opgenomen in het door singels omgeven land rond het huis Rijs. |
| Bewoners | |
| Huidige doeleinden | |
| Opengesteld | n.v.t. |
| Foto's | |
| Bronnen |
Tekst: P.N. Noomen P.N. Noomen, De stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners, 2009 De website hisgis P.N. Nomen: hartelijk dank voor alle informatie en het vele onderzoek!! |