| Ligging |
De Haersma State stond te Jelsum, gemeente Leeuwarderadeel.
 |
| Andere benaming | Harinxma State |
| Ontstaan | De State wordt voor het eerst in 1640 genoemd. |
| Geschiedenis |
Van der Aa meldt in zijn Aardrijkskundig woordenboek: "HAERSMA, Haarsma, waarschijnlijk dezelfde state die, welke op de kaart van Schotanus, Harinxma geheeten wordt, voormalige state, provincie Friesland, kwartier Oostergoo, grietenij Leeuwarderadeel, arrondissement, kanton en 1 uur ten noorden van Leeuwarden, 5 minuten ten noorden van Jelsum, waartoe zij behoorde. Ter plaatse, waar deze state gestaan heeft, ziet men thans eene gewone boerenplaats. De daartoe behoorende gronden, eene oppervlakte beslaande van 4 bunders 4 vierkante roeden, worden thans in eigendom bezeten door Vrouwe Anna Frederica van Vierssen, echtgenoot van den Heer Cornelis Martinus de With, woonachtig te Buitenpost". Uit de stem- en floreenkohieren van Jelsum blijkt wie de eigenaren van de slotplaats waren. Die zullen zeker ook de eigenaren van de state geweest zijn. In 1708 is de State in bezit van Hector Livius van Haersma. Door hem zal de naam van de State gewijzigd zijn. Als hij in 1720 sterft, vererft de State op zijn zoon Eelco. In 1736 wordt hij ook vermeld: "De Heere Eelko van Haarsma [,] majoor van een regiment en capitein van een compagnije infanterij en Vrouw Johanna Maria van Wijkel, echtelieden residerende tot Jelsum", die eigenaars van de State zijn. In 1738 komen we echter in het archief tegen, dat "Majoor Eelco van Haersma en Raadsheer Aulus van Haersma erven" eigenaars zijn. Aulus van Haersma was een broer van Hector Livius van Haersma en overleed in 1717. Zijn kinderen maakten blijkbaar ook aanspraak op de State. In de Tietjerksteradeel informatieboeken staat vermeld (TIE 66 folio 20) dat in 1753 "De Heere Eelko van Haarsma ontvanger-generaal der consumtien dezer provintie en mevr. Johanna van Wijkel egtel. te Jelsum". Blijkbaar wonen zij op de State. Twee jaar later, in 1755 overlijdt Eelko op de State en deze vererft dan op zijn zoon Hector Livius. Volgens de "Stads- en Dorpskroniek" van dr. Wumkes bieden Secretaris Hector Livius van Haersma en Hessel Tiedes gezamenlijk op 15 november 1758 het buiten te huur aan. Nu komen we een Hessel Tiedes tegen als mede-eigenaar van de State. Mogelijk hebben de kinderen van Aulus van Haersma hun deel van de State verkocht aan deze Hessel. Hoe lang de state na die tijd nog heeft bestaan, heeft H. de Jong, schrijver van het boek "Jelsum troch de tiden hinne" niet kunnen vinden. Een andere bron vermeldt, dat in 1762 de vrouw van de bewoner naast Haersma State sterft. De vermelding luidt: "wonende op de boerenplaats van de Heer Haersma bij 't Slot". Zes jaar later staat er een advertentie in de Leeuwarder Courant, waarin de afbraak vermeld wordt van "een heerenhuizinge, stal en koetshuis op 't Oost van Jelsum". Mogelijk betreft dit Haersma State. De heer G. Abma vermeldt in “Ljouwerteradiel” dat in april 1846 de eerste steen werd gelegd aan de huidige boerderij Haersma State. Die boerderij staat wel op het terrein van de state maar niet op de plek waar het huis heeft gestaan. |
| Bewoners |
1640 Collonel Kniphuizen 1698 - 1700 Albertine de Schepper, weduwe van Overste Luitenant Plettenburgh 1708 - 1720 Hector Livius van Haersma, getrouwd met Titia Bosman 1720 - 1734 Titia Bosman, weduwe Van Haersma 1734 - 1738 Eelko van Haarsma (zoon), getrouwd met Johanna Maria van Wyckel 1738 - 1748 Majoor Eelco van Haersma en Raadsheer Aulus van Haersma erven (neven) 1758 Secretaris Hector Livius van Haersma (zoon) en Hessel Tiedes 1788 Hector Livius van Haersma (grietman ) 1798 Hector Livius van Haersma en Jan en Tiede Hessels 1818 - 1820 Hector Livius van Haersma 1826 – 1830 mw. Johanna Maria Haersma (dochter), getrouwd met Maarten van Vierssen 1830 - 1884 Anna Frederike van Vierssen (dochter), getrouwd met Cornelis Martinus van Haersma de With 1884 – 1912 fam. Van Haersma de With vanaf 1912 St. Anthony Gasthuis te Leeuwarden |
| Huidige doeleinden | Van de State is niets meer terug te vinden. |
| Opengesteld | De op het state-terrein gebouwde boerderij is niet toegankelijk. |
| Foto's |
 |
| Verantwoording |
Tekst: C.W. Braaksma en J. Leemburg Bronnen: "Jelsum troch de tiden hinne" door H. de Jong Stem- en floreenkohieren van Jelsum ( Tresoar) dr. G. Abma, Ljouwerteradiel, 1984 Afb. 1 en 2: dr. G. Abma, Ljouwerteradiel, 1984 Archief van de heer G. Mast |