| Ligging |
Deze stins stond in Firdgum, Camstrawei 8 ten noorden van Camstra State. |
| Andere benaming | Yedsma, Idsama, Jelgersma-hiem, Guldener-hiem |
| Ontstaan | De stins is voor 1500 ontstaan. |
| Geschiedenis |
Dit goed, ‘Yedsma’ in 1543, ‘Idsama saet’ in 1546, en ‘Jelgersma’ in 1718, is opgenomen
vanwege de stinswier die in 1718 erbij wordt aangegeven. Het gaat hier dus waarschijnlijk
om de resten van een reeds in 1511 niet meer bestaande stins. In 1511 was Lieuwe Jelgers de gebruiker van 21 pondemaat van “die kapellepriester” te Minnertsga; in 1543 was deze sate “geheeten thoe Yedsma”. In 1546 blijkt de ligging: ten noorden van Camstra state. De sate heette toen “Idsama saet”. Als eigenaars werden aangegeven Hoyte Alberts en Atke (Haytsma), de collatoren van de Haytsma prebende te Minnertsga, 1) waarvan Idsama het voornaamste bestanddeel was. Na de reformatie is het leen in het ongerede geraakt, de laatste keer dat het genoemd wordt (het leen, niet deze sate) is in 1678, maar eerder al bestond het waarschijnlijk hoofdzakelijk uit losland en renten; Idsama sate behoorde in 1640 en 1700 tenminste niet meer aan de Haytsma's of hun leen, maar was reeds voor 1698 opgegaan in een grote sate van 100 pondemaat die eigendom was van Suffridus Westerhuys en zijn vrouw. 2) De in 1718 opgegeven naam Jelgersma verwijst mogelijk terug naar de gebruiker van 1511. Idsama of Jelgersma was in 1640 en later een gewone pachtboerderij. In 1546 heet de directe omgeving “dat huys myt dat terp”. De stinswier ligt in 1718 op het erf, binnen de singel, ten oosten van de boerderij. Wietse Leistra schrijft over deze boerderij op zijn website http://www.oudtzummarum.nl ondermeer: “Op een avond toen Sikke zijn ouders nog niet getrouwd waren en op het land aan het werk waren bij oude Bauke v.d.Weg, zagen ze rook uit het dak komen en even later sloegen de vlammen er uit. De boerderij is later weer opgebouwd, maar wel in een andere vorm, de oude schuur stond dwars op het vooreind. Het vooreind is op dezelfde plaats weer opgebouwd en de schuur in de lengte er achter. In de schuur was achterin een stal voor 2 paarden en in de koestal plaats voor 6-8 koeien. In de jaren 20 is het spul weer verbouwd zoals het nu is. Hein v.d.Zee die de boerderij later heeft gekocht heeft de stal weer veranderd,er konden toen 10 koeien staan en 3 paarden in de schuur.” 1) Zie verder bij Haytsma te Minnertsga. 2) Zie over hen *Hottinga State te Pietersbierum. Zij waren eigenaren van ondermeer de states, buitenplaatsen en stadshuizen Westerhuis te Marrum, Oud- en Nieuw Herema te Tzum, Donia en (de voorganger van) Walburga te Sexbierum, Ropta te Wijnaldum, Jelgersma te Firdgum, Hottinga, Fetza en Lieuwma te Pietersbierum, in 1728 de helft van Hibbema te Oosterbierum en het Martenahuis in Franeker. |
| Bewoners |
- 1511 tot een onbekende datum: familie Haytsma/Haytsma Prebende - 1640 juffr. Ympck van Deeckema in qual. eigenaresse, gebruiker Riemer Anes - 1700 Sioerd Tierckx Westerhuijs - Dieuwke Westerhuis en Johannes Wielinga (?) - 1832 erven C.E.E. Collot d’Escury in de 20e eeuw: - voor 1904 Jan Zwager en zijn vrouw Liefke - Eibert Zwager - erven Eibert Zwager - Hein van der Zee - rond 1985 fam. Ascon Wateler - fam. Van der Wal |
| Huidige doeleinden | Op het terrein staat een (woon)boerderij. |
| Opengesteld | Het huis wordt particulier bewoond en is niet vrij toegankelijk. |
| Foto's |
|
| Bronnen |
Tekst: Een deel van bovenstaande tekst is met toestemming van auteur P.N. Noomen
overgenomen van de website www.hisgis.nl, tab "kaartlagen", keuze "Stinzen fryslan".
Die tekst is tevens gepubliceerd in: "De Stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners", P.N. Noomen, Uitgeverij Verloren, Hilversum 2009 “De boerepleatsen en gerniershuzen út it âlde Barradiel”, K. Swart en G. Vogel, 1996 Pagina over Firdgum op de website Oud Zummarum Foto 1 en 2: Jan Leemburg Foto 3: Google Earth |