Holdinga State te Medhuizen bij Ee

Ligging Holdinga State stond aan de Humaldawei nr. 41 onder Ee, gemeente Dongeradeel.

De boerderij vóór de brand in 1980

Andere benaming Old Holdingha
Ontstaan Omtrent het ontstaan van de stins/state is niets bekend.
Geschiedenis Waarschijnlijk was Holdingen (1511) of Old Holdingha (1640) te Ee een ouder huis van de Holdinga's dan Holdinga te Anjum. (*1) Gabbe Holdinga, die getrouwd was met Tiemck Meckema, uit de oudste familie Meckema uit Kollum, werd voor het eerst in 1444 genoemd. Hij sloot toen samen met andere hoofdelingen een verdrag met de stad Groningen. In 1449 was Gabbe grietman in Dongeradeel. Of hij te Ee of in Anjum woonde, is onbekend. (*2) De enige zoon van Gabbe en Tiemck, Botto, erfde in 1472 de belangrijkste Holdinga-goederen. In 1474 was Botto samen met Gabbe Jaerla en jonge Jucke Wibalda van Metslawier in Dokkum betrokken bij de doodslag op Ede Hessels van Bozum die op Tjaerda te Rinsumageest was ingetrouwd. In 1491 verzette hij zich samen met Feye Hesselsz (Remmersma), getrouwd met Bottes nicht Tieth Meckema, tegen de volmacht van het Dokkumer stadsbestuur aan Minne Jaerla om met Groningen te gaan onderhandelen.
In 1511 was Old Holdinga eigendom van Bottes zoon Wilcke Holdinga. Het was toen al een pachtboerderij. De beide Holdingahuizen, te Ee en Anjum, kwamen van Wilcke op zijn zoon Botto van Holdinga. Holdinga state te Anjum kreeg Botto bij zijn huwelijk met Hack Feyes Eysinga in 1535 mee. Hij liet een latijnse kroniek over de geschiedenis van Friesland na. Daarin besteedde hij ondermeer aandacht aan de ouderdom van zijn eigen familie. Hij deelde daarbij mee dat de Holdinga's samen met de Cammingha's en de Tjaerda's het recht op de zwanejacht in Oostergo hadden. Ook in 1640 was de eigenaar dezelfde als die van Holdinga in Anjum, nl. Johan Onuphrius thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg. Het werd in 1643 door Doedt van Holdinga, getrouwd met Georg Wolfgang thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, gelegateerd aan haar zoon Wilcke Holdinga thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg die in 1641 ook Holdingahuis te Leeuwarden erfde.
De familie Thoe Schwartzenberg heeft Old Holdinga op enig moment tussen 1641 en 1698 verkocht, want in dat laatste jaar is het voor 2/3 eigendom van Jan Joosten die dan het volledige stemrecht heeft omdat hij curator is over Jan Jansen die voor het resterende 1/3 deel eigenaar is. Jan Joosten was burgerluitenant te Dokkum en in 1692 getrouwd met Ansckjen Pijters uit Ee. Vrijwel zeker is het goed dan afkomstig uit de familie van Ansckjen.

Op zondag 29 mei 1718 trouwde hun dochter Jantje Jans Wiersma met Michiel Freerx Minnema, "vroedsman der Stad Dockum". Michiel wordt reeds in het stemkohier van 1718 als eigenaar vermeld, waardoor er mag worden aangenomen dat Jan Joosten en zijn vrouw dan inmiddels overleden zijn. In 1718 wordt de boerderij evenals 10 jaar daarvoor nog verpacht aan de weduwe van Jacob Mackes, maar in 1728 staat Michiel zelf als gebruiker vermeld. De stedelijke vroedsman lijkt boer geworden te zijn. Tiena jaar later staat de state op naam van de dan 13-jarige Wikjen Minnema, dochter van Michiel en zijn derde vrouw Betske Ates. In 1746 trouwde Wikjen met de oud-Indiëganger dr. Hendricus Canter Visscher uit Dokkum, maar die overleed reeds twee jaar later. Het goed is in 1648 eigendom van kapitein Jan de With met wie Wikje in 1750 trouwde en daardoor de vrouw de huizes werd op Stania State te Oenkerk. Meer dan dertig jaar blijft het eigendom van Jan de With, want nog in 1778 wordt "Old Zeekapt. Jan de With" als eigenaar vermeld in het stemkohier. In 1788 en 1798 wordt "Sjoerd Rijperda" in die kohieren als eigenaar vermeld. Doctor Sjoerd Ripperda was in 1788 reeds weduwnaar van Rebecca de With, de in 1787 op 35-jarige leeftijd overleden dochter van Jan en Wikje. Hij verpachtte het goed aan Pieter Martens, die daar 10 jaar eerder onder zijn schoonvader ook al woonde. Sjoerd overleed in 1813 te Nijmegen, maar moet de sate voor zijn overlijden reeds verkocht hebben. Dat blijkt uit de naam van de eigenaar in 1818: Dirk Jacobs Holdinga. Hij heeft deze familienaam in 1812 ontleend aan de state en moet dus daarvóór al eigenaar geworden zijn. Dirk Jacobs Holdinga wordt nog in 1838 als eigenaar vermeld. De beide huwelijken van Dirk bleven kinderloos en in 1862 vinden we Riemke Jacobs Heeringa, weduwe van Ids Lieuwes Sijtsma als eigenaresse. Tien jaar later is eigenaresse hun dochter Dieuwke Idzes Sijtsma, gehuwd met Klaas Jelles Wiersma. Klaas overleed op 25 juni 1886 en vanaf dat moment tot zijn overlijden in 1898 staat zoon Jelle Klazes Wiersma aan het roer. Daarna woont hier Siebren Meinderts Douma, vermoedelijk als pachter. Later woont zoon Johannes Sijbrens Douma op de boerderij, terwijl die eigendom is van mr. Eelke Meindersma, subgriffier van de Arrondissementsrechtbank Zutphen, Abe Meindersma die te Parijs, Ned. Indië en Den Haag woonde en Elisabeth Meindersma, ieder voor 1/3 deel. Zij zullen erfgenamen zijn van de weduwe van Jelle Klazes Wiersma Elisabeth Wepkes Botma wiens moeder Sytske Meinderts Meindersma was.

Oorspronkelijk was het een boerderij van het stelp-type. In 1872 liet Klaas Jelles Wiersma er een Groninger dwarshuis voor plaatsen. Volgens de stichtingssteen legden "Jelle K. Wiersma, oud 13 jaren en Riemke K. Wiersma oud 11 jaren" de eerste steen aan het gebouw op 1 juli 1772. Na 1972 hoorde er geen land meer bij en werd het tot woonboerderij verbouwd. In 1980 is deze echter met uitzondering van de stookhut en een deel van het woonhuis door brand verwoest. Het zwaar beschadigde woongedeelte werd later zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat teruggebracht.

Dat het bij Old Holdingha inderdaad om een oude stins gaat, zoals door de naam wordt gesuggereerd, blijkt uit de stinswier die in 1718 direct ten zuiden van de sate wordt aangegeven. Op de kadasterkaart van 1832 wordt het wierterrein als een door een brede gracht omgeven boomgaard afgebeeld.

(*1) Zie voor de argumentatie bij *Holdinga te Anjum. In de 16de eeuw lijkt in elk geval een traditie over een herkomst uit Ee te hebben bestaan.
(*2) Tiemck, zijn weduwe, testeerde in 1472. FT, nr. 29. Zij spreekt wel over Aalsum, Anjum en Kollum.
Bewoners 1444 Gabbe Holdinga eigenaar van de stins in 1444 en 1449?
1472 Botto Holdinga
1511 Wilcke Holdinga
Botto van Holdinga
1640 Doedt van Holdinga
1643 Wilcke Holdinga thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg
1698 Jan Joosten 2/3, Jan Jansen 1/3
1708 Jan Joosten
1718 Michiel Freerx Minnema
1738 Wikjen Minnema
1748 Jan de With
1788 Sjoerd Ripperda
1818 Dirk Jacobs Holdinga
1862 Riemke Jacobs Heeringa, wed. Ids Lieuwes Sijtsma
1872 Dieuwke Idzes Sijtsma en Klaas Jelles Wiersma
1886 Jelle Klazes Wiersma en Elisabeth Wepkes Botma
1898 Siebren Meinderts Douma
Johannes Siebrens Douma
vanaf 1907 Fokke Bartels Meirink en Dieuwke Jensma
vanaf 1939 Barteld Meirink, gehuwd met L. Westerlaan
Meindersma-Sybenga Stichting
1972 Arie den Besten
1980 Roelof Tjerk van der Wal en Elisabeth van Kooten
Huidige doeleinden Op het stateterrein staat nog een woonhuis, de stinswier is afgegraven.
Opengesteld n.v.t.
Foto's Het woonhuis op 25 april 2010
Bronnen Tekst: Jan Leemburg
P.N. Noomen, De stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners, 2009
Herma M. van den Berg, De monumenten van geschiedenis en kunst, Noordelijk Oostergo, De Dongeradelen
De website hisgis
D.A. Zwart, Schetsen uit de historie van Ee, 1994
Genealogische database J. Leemburg
Tresoar
Foto 1: De monumenten van geschiedenis en kunst
Foto 2: Jan Leemburg