| Ligging | Peyma State lag ver ten oosten van Ternaard, gemeente Dongeradeel, en vormde een Ternaarder enclave in het noordoostelijke dorpsgebied van Hantumhuizen. |
| Ontstaan | De state is vermoedelijk in de loop van de 16e eeuw ontstaan. |
| Geschiedenis |
Peyma is een goed voorbeeld van een aanzienlijke eigenerfde state die
waarschijnlijk in de Middeleeuwen geen verdedigbare stins had en waarvan de
bewoners ook niet tot de hoofdelingenstand behoorden. In de 16de eeuw raakten
zowel de familie als de state steeds meer in aanzien. Er waren huwelijken met
adellijke partners, onder wie zelfs een Liauckema van Sexbierum. Aan het
aanzien van de familie droeg vervolgens het door Worp van Peyma (gest. 1624)
ingestelde fideicommis, waarin ondermeer werd bepaald dat de naam eventueel
ook in vrouwelijke lijn moest vererven. De naam werd daardoor een vast
bestanddeel van veel samengestelde namen, zoals van Peyma Hopperus, van Peyma
Dorville, Boekhout van Peyma, Beintema van Peyma enz. De laatstgenoemde
familie werd in 1697 en 1871 in de rijksadelstand verheven. In 1698 is het bijna 35 hectare grote goed in bezit van "wijlen dr. Johannes Peyma twee pupillen, voor 1/6", "Petronella van Peyma, voor 1/6", "de drie kinderen en erven van wijlen Onuphrius Beintema van der Meulen, voor ½, papist" en "Agatha Lucia â Peyma, voor 1/6". Bij de kinderen van Onuphrius Beintema van der Meulen staat vermeld dat zij de gebruikers waren, maar tevens staat Abe Hiddes vermeld als gebruiker van de helft van het goed. Mogelijk als pachter van de drie andere eigenaren, wat duidt op onenigheid tussen de eigenaren en een tweedeling van het goed. In 1728 behoorde het goed voor de helft aan de weduwe van Ids Jans en de andere helft aan haar zoon Harmen Idses. Hij was ook eigenaar van de onder Hantumhuizen liggende aangrenzende (voormalige?) states Rintjema en Tjallema en verpachtte Peyma aan Claas Tjommes. Iets ten zuiden van Rintjema State lag een tweede Peyma State op het grondgebied van Hantumhuizen. In 1832 was de state afgebroken. Het grote rechthoekige perceel aan de Paesens, een Ternaarder enclave in het dorpsgebied van Hantumhuizen, was echter nog duidelijk als huisplaats te herkennen. Ook op de topografische kaart van 1930 is het stateterrein nog duidelijk te onderscheiden als een vrijwel rechthoekige hap uit vier andere percelen. Bij een latere herinrichting van de landerijen zijn echter de grachten gedempt en is er een sloot in noord-zuid richting dwars door het terrein gegraven. |
| Bewoners | - 1624 Worp van Peyma |
| Huidige doeleinden | Het terrein is nu bouwland. |
| Opengesteld | n.v.t. |
| Foto's | |
| Bronnen |
Tekst: Jan Leemburg P.N. Noomen, De stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners, 2009 De website hisgis |