| Ligging | (Groot) Reinalda State lag ten noordoosten van Westernijkerk, gem. Ferwerderadeel op de zuidelijke punt van de langgerekte terp van Tersted. |
| Ontstaan | Wanneer deze states precies zijn ontstaan is onbekend. |
| Geschiedenis |
Reinalda, in 1540 toe Regnaelde genoemd, is opgenomen vanwege de stinswier die er
naast lag. In de 16de eeuw was het adellijk bezit, maar werd het verpacht. In
dezelfde tijd figureerde het ook in de fantastische geschiedschrijving betreffende
de familie Van Albada en betreffende de zogenaamde "potestaten" van het vrije
Friesland. Er lagen in Westernijkerk twee Reinalda-goederen: groot en klein. Groot-Reinalda behoorde in 1511 aan Jemme Herjuwsma, hoofdeling te Ferwerd. Na zijn terechtstelling hertrouwde zijn weduwe Saepck Itsma met Douwe van Burmania, die in 1540 als eigenaar wordt vermeld. Saepck liet Regnalda-zate leggende toe Nykerck in Ferwerderadeel in haar testament van 1562 na aan de kinderen van Here Douwes van Burmania (haar stiefzoon) en Frau Stenstera (haar dochter uit een nog eerder huwelijk).* In 1640 was de grietman Douma eigenaar van Regnalda. Over de relatie tussen Groot- en Klein-Reinalda kunnen verschillende hypothesen worden opgesteld.** Auck Jellinga/Marckla en Wyger Feytsma waren in 1540 en 1543 eigenaars van dat ghuedt hietende Lutke Renalde. Omdat Aucks moeder in haar eerste huwelijk met Jeppe Jeppema getrouwd was geweest en ook andere Jeppema-goederen, zoals Markla te Hallum, daardoor op Auck vererfden, is het goed mogelijk dat Klein-Reinalda van Auck Markla afkomstig was en eerder behoorde aan de naburige Jeppema's. In 1558 kwamen Groot- en Klein-Reinalda tijdelijk in één hand: Saepck Itsma, die ook Groot-Reinalda bezat, kocht toen ook Klein-Reinalda. Vier jaar later liet ze Clein Regnaldae na aan haar zoon Gemme van Burmania. In de 16de eeuw en later waren Groot- en Klein-Reinalda pachtgoederen. Dat hier in de middeleeuwen een verdedigbaar huis stond, blijkt uit de stinswier die in 1718 in de singel ten westen van het erf van Groot-Reinalda lag. In de 16de eeuw werd Reinalda-state als oude adellijke woonplaats beschouwd. Zo vermeldt de fictieve genealogie van de familie Albada dat Take Regnalda van Westernijkerk aan het einde van de 14de eeuw getrouwd zou zijn met Siouck Albada van Goënga. Zij zouden in 1413 zijn gestorven en in het klooster Thabor zijn begraven. Hun dochter Tiets Regnalda zou met een Riurd Roorda uit Tzummarum zijn getrouwd en in 1469 zijn gestorven. Voor de waarheid van deze berichten ontbreekt echter ieder bewijs. Bovendien werd deze fictieve Westernijkerkse familie Reinalda in genealogische handschriften geïdentificeerd met de Reinalda's van Oppenhuizen en Doniawerstal, van wie er een in de twaalfde eeuw "potestaat" - door de Friezen zelf gekozen bestuurder - geweest zou zijn. * Saepck Itsma trouwde in totaal vier maal: achtereenvolgens met Take Douwes Aebingha, Sibren Stenstera, Jemme Herjuwsma en Douwe van Burmania. GJB (2000) 137. ** Take Mockama, in 1511 in het bezit van Klein-Reinalda, was een neef van Jemme Herjuwsma, de eigenaar van Groot-Reinalda. Dat blijkt uit het volgende. Jancko Douwama, 156, vermeldt over Gherbet Mockema en Jemme Heerjuwsma: nochtans weren se 2 genewen. Tako was een volle broer van Gherbet:. Omdat een dochter van Auck Markla/Jellinga en Wyger Feitsma Klein-Regnalda in 1558 verkochten, is het echter waarschijnlijker dat Klein-Regnalda van Auck afkomstig was, dan van haar eerste man, Take Mockema. Vergelijk ook Feytsma en Marckla te Hallum. |
| Eigenaren |
van Groot-Reinalda 1511 Jemme Herjuwsma en zijn vrouw Saepck Itsma 1540 Douwe van Burmania en zijn vrouw Saepck Itsma Frau Stenstera en haar man Here Douwes van Burmania 1562 hun kinderen erfden Groot-Reinalda 1640 grietman Douma 1698 jonker Carel van Doys en Ansck van Douma 1700 Ansck van Douma, weduwe Doys 1728 luitenant-generaal Frederik van Grovestins 1832 Pieter Tjeerds de Boer van Klein-Reinalda 1511 Take Mockama en zijn vrouw Auck Jellinga alias Marckla 1540, 1543 Wyger Feytsma en zijn vrouw Auck Jellinga alias Marckla tot 1558 Arlcke Feytsma 1558 - 1562 Saepck Itsma 1562 Gemme van Burmania |
| Huidige doeleinden | Op de plaats van de state Groot Reinalda staat nu een boerderij. |
| Opengesteld | De boerderij is particulier bewoond en niet toegankelijk. |
| Foto's | |
| Bronnen |
Tekst: Jan Leemburg P.N. Noomen, De stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners, 2009 hisgis |