| Ligging |
Ripema State was een eigenerfde state in de Tjoegen onder Ee, gemeente Dongeradeel,
vlakbij het Dokkumer Diep. |
| Andere benaming | de Grote Tioegen |
| Ontstaan | Omtrent het ontstaan van de stins/state is niets bekend. |
| Geschiedenis |
De eigenerfde state Ripema in de Tioegen werd ook wel de Grote Tioegen genoemd. In
1491 sloot ook Jarick in da Tyoghum met andere inwoners van Ee zich aan bij het
verbond met Groningen. Of hij op Ripema of op een van de beide andere sates in
Tyoegema hemryck (1543) woonde, is onbekend. In 1543 was sprake van Gercke Ryppama
zaete in die Tyoeghen. In 1640 was Gerckes kleinzoon Lieuwe Rypema eigenaar en
gebruiker. Hij trouwde in 1632 met Anna Elama tho Allersma. Aanvankelijk woonden ze
op haar ouderlijk huis Allersmaborg in Ezinge. Al in 1633 was Lieuwe Rypema vanwege
de Elama's grietman van Ezinge. Later betrokken ze Rypema state, waar Lieuwe ook
bijzitter te Ee was. Lieuwes nageslacht, waarvan een deel zich Elama van Rypema
ging noemen, had zowel goederen, rechten en verwantschaps-betrekkingen in Friesland
als in de Ommelanden. (*1) Om Ripema state lag in 1677 een gracht met een poort. Volgens een beschrijving kochten Regnerus, Enne en Bouwe van Ripema toen van Doytse Jansen en Hylck van Ripema, tevens bewoners: een sate lands in de Tioegen met de huisinge, hovinge, zingel, gragt, poort en homeije. Bij de sate werden ook nog 2 pm pastorieland en 1 pm kerkeland gebruikt. Uit die beschrijving lijkt het of zijn samen een hele boerderij kochten, maar dat was niet het geval. Hylck van Ripema was een zuster van de drie kopers. De sate kwam uit de nalatenschap van hun ouders en was nog gezamenlijk eigendom. In feite kochten zij op dat moment het 1/6 deel dat eigendom was van hun zuster, die met haar man en twee zoons naar de stad Groningen vertrok. Gedurende de gehele 17e eeuw is de boerderij bezit van het geslacht Rijpma. De Tioegen duidt op de oever, in dit geval van het Dokkumerdiep, waar het goed van die naam nog ligt. In 1832 bestond blijkens de kadastrale minuut nog een deel van de zuidkant van de gracht. (*1) Meer over de Ripema's in Genealogysk Jierboekje 1991. |
| Bewoners |
1491 Jarick in da Tyoghum 1543 Gercke Ryppama 1640 Lieuwe Rypema tot 1677 kinderen/erfgenamen van Lieuwe Rypema 1677 Regnerus, Enne en Bouwe van Ripema |
| Huidige doeleinden | Op het stateterrein staat nog steeds een boerderij. |
| Opengesteld | n.v.t. |
| Foto's | |
| Bronnen |
Tekst: Jan Leemburg P.N. Noomen, De stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners, 2009 Herma M. van den Berg, De monumenten van geschiedenis en kunst, Noordelijk Oostergo, De Dongeradelen De website hisgis "Genealogie van Gerrijt van Belcum", J. Leemburg "De Ripama’s, een Fries-Groningse familie", Genealogysk Jierboekje 1991 Foto 1: Jan Leemburg |