Rodmersma en Kitzelama te Dongjum

Ligging	Deze stinzen stonden in de buurschap Kitzelum ten oosten van Dongjum, gemeente Franekeradeel. Rodmersma stond op het huidige adres Riedsterweg 2.
Ontstaan	Over het ontstaan is niets bekend maar beide werden in het eerste kwart van de 15e eeuw vermeld.
Geschiedenis	De terpbuurschap Kitzelum lag ten oosten van Dongjum bij de Dongjumertil. Zij telde in de vroege 15de eeuw vier rechtvoerende staten: Rodmersma, Lyuwama, Kitzelama en een sate waarop geen huis stond. Bij Kitzelama stond toen een stins, terwijl Rodmersma het woonhuis was van een geletterde grietman. De ligging van de stins van Kitzelama is niet bekend; op de plaats van Rodmersma stond in 1987 een boerderij. De oudste vermelding van Kitzelama dateert van 1406: van Kitzelama van dae litika stinze; die van Rodmersma van 1425: thoe Rodmersma. De laatste naam is van een persoonsnaam afgeleid, de eerste is aan de buurschapsnaam ontleend. Kitzelama state behoorde in 1406 aan Intia Fedda(ma); die voerde tenminste het recht ervan. In 1431 voerde echter Tjalling Rodmersma, mogelijk als eigenaar, het recht. Dat deed hij ook voor de state zonder huis en voor zijn woonhuis Rodmersma. Over Kitzelum merkte hij in 1433 niet zonder gevoel voor humor dan ook op: "daar zijn eveneens vier rechtvoerende staten, naar ik vernomen heb drie van Rodmersma en één Lyuwama". Als eigenaar of als plaatsvervanger deed hij dat ook voor talrijke andere staten in Franekeradeel. In 1431-1432 was hij bovendien tevens grietman. In 1433 schreef hij de Rechtsomgang, de beschrijving hoe het recht omging over de rechtvoerende states. Kitzelama wordt na 1438 niet meer genoemd. Rodmersma (FC10) was in de late 15de eeuw eigendom van de familie Sjaerda van Franeker. 1) De terp die Eekhoff ten noordwesten van Rodmersma aangeeft zal het oude Kitzelum zijn. Rodmersma was in 1640 eigendom van Juffr. Gerland van Liauckema die voor dit goed 24 goudgulden floreenrente moest betalen. Zij verpachtte het aan Dirck Clasen. In 1698 staat als eigenaar vermeld “De heer De Wolf, uit naam van zijn dochter bij mevrouw Aylva, papist” die het verpachtte aan Saack Tjallinghs. Deze “heer De Wolf” was de luitenant te paard Johan Hendrick de Wolff, 2) afkomstig van Scharnegoutum. Die was tot haar dood rond 1680 gehuwd geweest met Gerlant van Aylva die Rodmersma State in het huwelijk had ingebracht en dit goed blijkbaar aan haar dochter had nagelaten. De bij de state behorende landerijen hadden een oppervlakte van 92 pondemaat waarvoor 27 goudgulden floreenrente betaald moest worden. Volgens het stemkohier van 1728 was toen “Mevr. de Wolf weduwe Kamminga” eigenaar en Dirk Clasen was gebruiker. “Mevr. de Wolf” was de reeds in 1698 genoemde dochter van Johan Hendrick de Wolff, Veronica Dorothea die in 1707 te Franeker trouwde met de van Roordaburg afkomstige Sjuck van Cammingha. Volgens het kadaster in 1832 was het toen eigendom van Petrus Johannes van Beijma, Vrederechter te Weidum. Deze inschrijving moet ruim voor 1832 gebeurd zijn, want Petrus is in 1830 overleden. Hij zal Rodmersma tijdens zijn leven hebben verpacht en misschien af en toe een kijkje zijn gaan nemen, want zelf woonde hij op het grote en representatieve Dekema State te Weidum. Na zijn overlijden zal het eigendom over gegaan zijn op zijn weduwe Geertrui Trip die in 1865 overleed. 1) Een Douwe Tjaerdsz Rodmersma is in 1501 en 1502 waarnemend grietman voor Douwe Sjaerda. In 1498 nam hij deel aan een militaire actie vanuit Sneek. 2) Hij was ook eigenaar van Klein Eelsma te Sexbierum.
Bewoners	1431 Tjalling Rodmersma (?) 15e eeuw familie Sjaerda 1640 Juffr. Gerland van Liauckema eig., Dirck Clasen gebr. 1698 Veronica Dorothea de Wolff, dochter van Johan Hendrick de Wolff tot 1830 Petrus Johannes van Beijma
Huidige doeleinden	Er is niets van stins en state terug te vinden. Op het terrein van Rodmersma staat nu een boerderij.
Opengesteld	n.v.t.
Foto's
Bronnen	Tekst: Een deel van bovenstaande tekst is met toestemming van auteur P.N. Noomen overgenomen van de website Hisgis tab "kaartlagen", keuze "stinzen fryslan". Die tekst is tevens gepubliceerd in: "De stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners", P.N. Noomen, Uitgeverij Verloren, Hilversum 2009 website van Simon Wiersma “Genealogie Gerrijt van Belcum”, J. Leemburg Foto 1: Jan Leemburg