Roorda State te Genum

Ligging	De Roorda State lag ten westen van de kerk van Genum (Ginnum), gemeente Ferwerderadiel.
Ontstaan	Roorda Stins/State is waarschijnlijk reeds ontstaan vóór 1300.
Geschiedenis	Algra schrijft in 1957 in "De historie gaat door het eigen dorp" het volgende: "Bij Genum stonden zelfs twee adellijke huizen, terwijl Reitsum er één had. Ik bedoel Roorda en Aylva bij Genum en Stania onder Reitsum. Op de plaats waar eens de stinsen stonden, treft men nu grote boerderijen aan. Aan de grootte van de hof en aan sommige fragmenten van een gracht kan men nog duidelijk zien, dat hier indertijd niet "zo maar een boerderij" heeft gestaan. Beginnen we met Roorda. Dit is een heel belangrijk geslacht geweest. Of eigenlijk waren het er drie: de Roorda’s van Tzummarum, die een halve maan in het wapen voerden, de Roorda’s met de baar, die o.a. in Cubaard hebben gewoond en die een lijkbaar in hun wapen hadden en dan de Roorda’s van Genum, die een kop van een 'Moriaan' met tulband in hun blazoen vertoonden. Waarschijnlijk zijn alle Roorda’s weer familie van elkaar, maar het schijnt moeilijk aan te tonen, hoe de drie takken ten slotte bij elkaar komen. De halve maan en de Moriaan doen denken aan de kruistochten. In 1224 zouden b.v. een Ruurd en een Johan Roorda naar het Heilig land zijn gegaan met het leger, dat aangevoerd werd door de hertog van Brabant. Johan sneulvelde er, maar Ruurd keerde terug, zo zeggen de oude verhalen". "De kop van de Moor in het wapen van de Genumer Roorda’s zo wordt verhaald, is ook te danken aan de kruistochten. Een der Roorda’s kon als David de smaadtaal en uitdagingen van een Mohammedaanse kampvechter niet verdragen en bond de strijd met deze ongelovige aan. Hij overwon en keerde met de kop van de verslagen vijand in het legerkamp der zijnen terug en omdat hij zo dapper geweest was, werd hij tot ridder geslagen en mocht hij voortaan de afbeelding van de kop van de Moor in zijn wapen voeren". Tot zover Algra. De familie Roorda wordt in echte stukken pas in 1397 als Rowertha to Ghenim vermeld. In dat jaar gaf Aylika Rowertha als borg voor Bauke Siurdisma (Sjoerdsma) te Lekkum 40 pondemaat te Deinum aan Scelta Folpertha. Tot 1507, dus tot 120 jaar later, zouden de erfgenamen Roorda de verwanten of rechtsopvolgers van Sjoerdsma (zie Sjoerdsma State te Lekkum) aanspreken om terugbetaling van deze borgsom. Een zwager van Aylko Roerda was Wilko, waarschijnlijk dezelfde als Wilcke Roeuerda die in 1422 als Schieringer hoofdeling het Grote Verbond mee bezegelde. Een zoon van Aylika was Syds Roorda, in 1447 getrouwd met Etheke Ropta. Na Syds' dood hertrouwde zij met Wobbe Gerlofs Wobbema en woonde met hem op Wobbema State te Driesum. Een zoon van Syds, Wibrandus of Wybren Roorda wordt in 1470 vermeld als hij de door zijn grootvader betaalde borgsom probeert terug te krijgen. Douwa her Syucksma (zie Siuxma State te Waaxens) was waarschijnlijk een verwant van Wybren Roorda, want hij treedt samen met hem op. In 1474 komt Wybren ‘in het nieuws’ als hij zijn zusters die dan non in het klooster Bethlehem zijn met een rente uitboedelt. In 1487 hadden hij en zijn vrouw Auck te Herwey met andere erfgenamen een geschil over de Herwey-erfenis. Hun naam komt voor op de kerkklok van Genum uit 1490. Wybren Roorda trad ook in de naburige dorpen Wanswerd en Jislum als hoofdeling op: in 1491 sloot hij zich met deze dorpsgemeenten aan bij het verbond met Groningen; in 1505 werd hij genoemd onder de edelen van Ferwerderadeel. Wybren had twee zoons, Syds en Feye. Deze gebroeders en hun zwager Lieuwe Hettes procedeerden in 1507 over de Sjoerdsma-zaak uit 1397 tegen de erfgenamen van Menna Eeminga en Ropke Remmerda. Syds Wybrens Roorda erfde Roorda goet en wordt in 1511 en 1540 als eigenaar vermeld. Hij was getrouwd met Eesck van Donia. Algra vermeldt Hil van Aylva als zijn vrouw, maar was daarmee vrijwel zeker abuis. Uit het huwelijk van Syds en Eesck werd namelijk een dochter geboren met de naam Hil, die met Rienk van Aylva trouwde. Door deze verbintenis tussen de Roorda’s en Aylva’s verscheen deze wijdvertakte familie ook in Genum. Feye Wybrens Roorda woonde op Wythiema State te Genum met zijn vrouw Rixt Hania. Hoe de omstandigheden zich in Genum hebben ontwikkeld is niet meer na te gaan, maar na de dood van de broers Syds en Feye blijkt Wybren Feyes Roorda op Roorda State van zijn oom Syds te wonen en Hil Sydsdr. Roorda met haar man op ‘Aylva State’, dat vrijwel zeker oorspronkelijk Wythiema State van Feye Wybrens Roorda was. In 1578 en 1580 woonde op het ene goed Wybren Roorda en op het andere Wybren van Aylva. Wybren Feyes laat Roorda State na aan zijn zoon Feye. Deze laatste heeft op het voorvaderlijk huis gewoond tot zijn dood in 1605. Hij werd evenals zijn voorouders in de kerk van Genum begraven. Feye (de jonge) had een zoon, Wybrand, en 5 dochters. Of Wybrand in zijn jongere jaren in Genum heeft gewoond is niet zeker. Omstreeks 1607 woonden zijn zusters, waaronder Wick Roorda, te Genum. In 1640 worden de erfgenamen vermeld van Bocke van Burmania die getrouwd was geweest met Ursel Feyedr. van Roorda. In 1656 wordt er wel een Wybrand Roorda te Genum vermeld. De zoons van Wybrand waren Douwe en Feye. Die laatste heeft het tot schout bij nacht gebracht. Beiden hadden kinderen, maar met die kinderen sterft het geslacht van de Roorda’s van Genum uit. Of deze laatste generaties Van Roorda nog in Genum hebben gewoond? Bovengenoemde Douwe was in Leeuwarden geboren, wat er in ieder geval op wijst dat de familie niet meer het hele jaar door te Genum woonde. In 1696 staat de stem op naam van burgemeester Recalf voor de ene en op die van Pijtje Luytjens, weduwe van Tjepke Taekes, voor de andere helft. In 1718 is Pijtje Luytjens volledig eigenaresse en in 1738 haar dochter Rinske Tjepkes gehuwd met Otto Lambergen. Hun zoons prof. Tiberius en dr. Sybrandus Lambergen zijn tot 1778 eigenaren. In 1790 is een Roorda gebruiker (genoemd naar de state?) en in 1818 hebben Jacob Bottes Roorda en P.J. Goslinga het goed samen in eigendom. Het blijft in deze familie Roorda tot 1850 wanneer de familie Tilma eigenaar wordt.In 1858 wordt de plaats verdeeld en komt het huis aan Pier Jans Tilma. Waarschijnlijk is de state reeds voor 1723 afgebroken, want er is geen tekening bekend van het huis bekend van Jacob Stellingwerf. De "Tegenwoordige Staat van Friesland" meldt dan ook rond 1785: "...deze heerlijkheden zyn ook reeds voor veele jaaren verdweenen". (Roorda èn Aylva State.) Op de kadastrale minute van omstreeks 1830 komt een kop-hals-romp boerderij voor die kennelijk nadien vervangen is door de tegenwoordige. Op het omgrachte terrein staat een boerderij met een gaaf dwars gebouwd voorhuis, dat door middel van een halsgedeelte verbinding heeft met de schuur (afb. 146). De ingang is in het midden van de voorgevel, ter weerszijden zesruitsvensters, midden ige eeuw. Volgens M.S.E. Visser in 1960 zou er een toegangspoort geweest zijn tegenover de plaats waar de stookhut van de boerderij stond; onder de karnhoek zou een kelder zijn.
Bewoners	1440 Syds Roorda 1470, 1505 Wybren Roorda 1511, 1540 Syds Roorda 1578, 1580 Wybren Feyes Roorda tot 1605 Feye Wybrens Roorda 1607 zusters Roorda 1640 erven Bocke van Burmania en Ursel Feyedr. Roorda 1656 Wybrand Roorda Douwe Roorda (?) 1696 burgemeester Recalf en Pijtje Luytjens 50/50 1718 Pijtje Luytjens 1738 Rinske Tjepkes en Otto Lambergen tot 1778 prof. Tiberius en dr. Sybrandus Lambergen 1818 Jacob Bottes Roorda en P.J. Goslinga tot 1850 fam. Roorda fam. Tilma 1858 Pier Jans Tilma
Huidige doeleinden	Op de plaats van de vroegere State bevindt zich nu een boerderij.
Opengesteld	Deze boerderij is particulier bewoond en is niet toegankelijk.
Foto's
Bronnen	Tekst: Jan Leemburg P.N. Noomen, De stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners, 2009 Herma M. van den Berg, De monumenten van geschiedenis en kunst, Noordelijk Oostergo, Ferwerderadeel, 1981 A. Algra, De historie gaat door het eigen dorp, ca. 1955 Foto 1: infobord bij Roorda state Foto 2: De monumenten van geschiedenis en kunst, Ferwerderadeel Foto 3: Jan Leemburg