| Ligging |
Deze state lag in de buurschap Saltryp bij Midlum, gemeente Harlingen (v/h Franekeradeel),
Harlingerstraatweg 36. |
| Andere benaming | Ronya gued, Roninghe guet |
| Ontstaan | De stins is mogelijk in de 14e eeuw ontstaan. |
| Geschiedenis |
Runia was aan het begin van de 15de eeuw een (vermoedelijk eigenerfd) goed dat deelnam aan de
rechtsomgang. Voor Runia State was in 1408 Taka Ryoenya van syn huze rechter. In de loop van
de 15e eeuw kwam de state in handen van de Leeuwarder patriciersfamilie Auckama. Anscke Johan
Sybrandsz dochter (Auckama) liet in 1505 in haar testament Roninghe guet na, dat ze overigens
onjuist in Harlingen localiseerde. Ondermeer het Sint-Annaklooster in Leeuwarden kreeg er
renten uit. In 1534 liet Pieter Johanz (Auckema) bij testament een deel van Ronya gued na.
Pas in 1546 werd er melding gemaakt van een stins. In 1640 waren eigenaren Sipcke Dirx, manist, Jacob Runia, reformeerde, ende Jan Edes by Bolsert en werd het gepacht door Hobbe Tymens. Het goed was toen 53 pondemaat groot en belast met 25 floreen en 6 stuivers. Als eigenaar werd in het jaar 1700 professor Philippus Mattheus vermeld terwijl het werd gebruikt door de coopman Dirk Sikkes. In 1832 is de boerderij eigendom van Bartholomea Hermina Brand te Amsterdam en mede-eigenaren. Van 1853 tot 1955 hebben 3 generaties De Clerq en twee generaties Hibma de boerderij bewoond. De laatste was Atte Gerkes Hibma. Naar aanleiding van het 100-jarig jubileum werd er in 1953 een gedenksteen in de voorgevel gemetseld. Gedwongen door een ernstige verzakking van de voorgevel van het woonhuis is rond 1990 een nieuw woonhuis gebouwd. De gevelsteen is niet in de nieuwe gevel geplaatst, maar heeft een plekje gevonden in een museum in Veenwouden. In 1955 werd de boerderij overgenomen door (schoonzoon?) Harm Anema. In 1966 kwam het in handen van Jentje de Jong die is opgevolgd door zijn zoon Doede de Jong. |
| Bewoners |
1408 Taka Ryoenya
1505 Anscke Johan Sybrandsdr. Auckema 1534 Pieter Johanz. Auckema 1640 Sipcke Dirx, Jacob Runia en Jan Edes 1700 prof. Philippus Mattheus 1832 Bartholomea Hermina Brand en mede-eig. vanaf 1853 fam. De Clerq tot 1955 fam. Hibma 1955 – 1966 Harm Anema 1966 – Jentje de Jong Doede de Jong |
| Huidige doeleinden | Er is niets van de stins terug te vinden. Op het terrein staat een boerderij. |
| Opengesteld | n.v.t. |
| Foto's |
|
| Bronnen |
Tekst: Een deel van bovenstaande tekst is met toestemming van auteur P.N. Noomen overgenomen
van de website www.hisgis.nl, tab
"kaartlagen", keuze "Stinzen fryslan". Die tekst is tevens gepubliceerd in: "De Stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners", P.N. Noomen, Uitgeverij Verloren, Hilversum 2009 ”Kadastrale en prekadastrale atlas fan Fryslân”, div. auteurs “Mullum, it eigen doarp yn it ljocht fan de histoarje”, H.M. Kreger, 1978 “Midlum en Koningsbuurt, fotoboek over Midlum en de Koningsbuurt”, uitg. Ver. v. Dorpsbelang Midlum, 1999 Doede de Jong website van tresoar Foto’s 1 t/m 3 uit “Midlum en Koningsbuurt, fotoboek over Midlum en de Koningsbuurt”, uitg. Ver. v. Dorpsbelang Midlum, 1999 Foto’s 4 en 5: Jan Leemburg |