| Ligging |
Deze stins stond in Leeuwarden, op de hoek van de Grote- en Kleine Kerkstraat. |
| Andere benamingen | Saecklemastins, Saeckmahuis |
| Ontstaan | Het huidige huis werd waarschijnlijk rond 1450 of al eerder gebouwd. |
| Geschiedenis |
Waarschijnlijk werd de stins rond 1450 gebouwd door een lid van de familie Saeck(le)ma uit de
grietenij Dantumadeel. Op de hoek van de Rochebrunesteeg stond het prebendehuis van het Sint Christophorileen tot Oldehove, dat in 1480 door de erfgenamen van Gerrijt van Belcum was aangekocht als woning voor de prebendepriester. Het was een bestaand huis, wat er op duidt dat dit deel van de Grote Kerkstraat al ruim vóór 1480 bebouwd was. Een van de eigenaren zal ongetwijfeld Johannes Wopkes Saeckma, grietman van Dantumadeel zijn geweest, die in de tweede helft van de 16e eeuw te Akkerwoude op de Saeckma State woonde. In 1594 wordt "zeecker huysinghe ende stins staande op de hoeck van de groote ende cleene Kerckstraate, Zaackema huys genaampt" verkocht door dr. Joannes Tyara, die in een niet geheel duidelijke (familie)relatie stond tot de familie Saeckma. Waarschijnlijk heeft hij een aandeel in dit huis geërfd na het overlijden van bovengenoemde Johannes Saeckma en trad hij bij deze verkoop op voor de gezamenlijke erfgenamen. In het jaar daarna verklaren drie oudere landmeters, dat zij bij hun opmetingen steeds de koningsroede (ruim 3,90 meter) hebben gebruikt, die zij ijkten aan de roede "in d’ muyr geslaegen in de Saecklema stins op het hoeckhuys van die groete ende cleyne Kerckstraet". De koper van het huis en de stins in 1594 was de metselaar Uuthye Riemersz., die vrijwel zeker tot sloop is overgegaan en ter plaatse met het nog bruikbare afbraakmateriaal enkele nieuwe huizen zal hebben opgetrokken. Dat was een lucratieve handel in de toen nog snel groeiende stad. Waren er in 1511 nog maar een kleine 1000 huizen in Leeuwarden, in 1606 stond de teller op 1990. Bijna een verdubbeling. Dit betekende echter wel het einde van een van de eerste adellijke stinsen/huizen van Leeuwarden. |
| Bewoners |
2e helft 16e eeuw Johannes Wopkes Saeckma 1594 dr. Joannes Tyara c.q. erven Saeckma 1594 - ? Uuthye Riemersz. |
| Huidige doeleinden | Van de oude stins is niets meer terug te vinden. |
| Opengesteld | Niet van toepassing. |
| Foto's |
|
| Bronnen |
Tekst: Jan Leemburg "Geschiedkundige beschrijving van Leeuwarden" door W. Eekhoff, 1846 "Vier eeuwen zes huizen" in "Jongbloed in dundruk", 1978 Afb. 1: detail plattegrond door J. Sems, 1603 Foto 1: J. Leemburg |