Schierstins te Hallum

Ligging	De Schierstins stond op Ondersmaburen bij Hallum, gem. Ferwerderadiel.
Ontstaan	De oorsprong van deze stins is onbekend. Op grond van het gebruikte bouwmateriaal, tufsteen, kan de oorsprong in de 11e of 12e eeuw liggen, tenzij deze van hergebruikt materiaal gebouwd was. De naam is mogelijk van latere datum en vermoedelijk gebaseerd op de grijze kleur van de tufsteen.
Geschiedenis	Als Schierstens, Schiere stens komt de Schierstins in 1540 voor. De naam betekent "grijze stins". In andere gevallen verwijst een dergelijke naam naar de cisterciënzer monniken die een grijs habijt droegen (Schiermonnikoog, Schierstins in Veenwouden). In dit geval is duidelijk dat de Schierstins geen kloosterbezit was. Een mogelijke verklaring is dat "schier" betrekking heeft op de, met de rode baksteen contrasterende, tufstenen waaruit het gebouw deels was opgetrokken. Zie voor de vondst van de fundamenten met brokken tufsteen onder Luniastins. De Schierstins behoorde in het midden van de 16de eeuw, evenals Lunia, aan de van oorsprong Hijumer hoofdelingenfamilie Aebingha. Zoals drie eeuwen eerder de Ondersmabuurster edelen had ook deze familie een nauwe band met het naburige klooster Mariengaarde. Zo was Taco Aebingha van 1485 tot 1506 abt van dat klooster; en bepaalde Schelte van Aebingha in 1666 in zijn testament dat een casuffel ter ere van de heilige Siardus, abt van Mariengaarde (1194-1230) moest worden gemaakt. Fecke Aebingha kocht in 1468 Offinga State te Hallum. Zijn zoon Schelte vestigde zich in Hallum en breidde het Aebingagoed daar uit door zijn huwelijk met Hylck Romkes Donia van Doniastate in Hallum, weduwe van Botte Liunia. Hun kinderen Riurd Aebingha en Ricxt Aebingha waren in 1540 de eigenaars van Schierstins en Lunia. Van Schierstins was in 1511 een pachtboer Ryoerd gebruiker. Ryoerd Aebinga beurt als eigenaar een pacht van 6 fl. en Hessel Syoerda - een hoofdeling uit Oosternijkerk - 10 fl. De grootte 44 pm, aangeslagen voor 16 fl. In 1540 waren Riurd Aebingha en zijn zuster Rixt eigenaars en was Sipcke toe Schierstins meyer. Anderhalve pondemaat by Sipke huys toe Schiere stens was voorts hun eigendom en werd gebruikt door de boer van de elders in Hallum gelegen Jayma sate. Na de dood van zijn zuster werd Riurd Aebingha alleen eigenaar van Schierstins. In zijn testament uit 1557 bepaalde hij ondermeer dat zijn dochter Anna Aebingha zal hebben twee saten landes, beyde gelegen thoe Hallum, aen unde by den anderen in Ondersma bueren, die ene genoempt Lyonia ende d'ander Schierestens, met alle die landen die ick Ryoert vanden selven twee saeten nu gebruycke, die welcke landen ick will dat nae myn doot daer weder toe ende an sullen gedaen worden daer sy aff gebroken syn. Verder zou ` zij krijgen een rente van 9 goudgulden uit een saete landes gelegen toe Hallum by Schierestens, daer nu Andries Claes zoen op woent, Op Terp genoempt. Duidelijk is dus dat er bij de Schierstins nog een tweede agrarisch bedrijf lag, gezien de naam "Op Terp" waarschijnlijk op de terp van Ondersmaburen. Op die lokalisatie wijst ook een post uit het Register van den Aanbreng van 1540: daarin is sprake van land tusschen Coersloot (de kronkelende sloot ten noordwesten van de terp) ende den zaete daer Andries op woent opt Terp. Schierstins zou nog lang in de familie Aebingha blijven. In 1640 was de stins waarschijnlijk al afgebroken, want er is dan sprake van een hornleger Schierstins; jonker Schelto van Abinga was landheer, Hidde Rintjes gebruiker. In 1698 was het goed uit de familie Aebingha geraakt: de deurwaarder Sibisma was toen eigenaar. Ook op de kaart van Schotanus (1718) is alleen van een hornleger sprake.
Bewoners	15e eeuw Fecke Aebingha (?) Schelte Aebingha en Hylck Romkes Donia 1540 Riurd Aebingha en Ricxt Aebingha, gebruiker Sipcke toe Schierstins Riurd Aebingha Anna Aebingha 1640 jonker Schelto van Abinga landheer, Hidde Rintjes gebruiker fam. Aebingha dhr. Sibisma
Huidige doeleinden	De fundamenten van de stins zijn afgedekt en niet zichtbaar.
Opengesteld	n.v.t.
Foto's
Bronnen	Tekst: P.N. Noomen, De stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners, 2009 Afb. 1: De stinzen in middeleeuws Friesland