| Ligging |
Deze state en stins stonden in de buurschap Holpryp ten westen van Tzum, gemeente Franekeradeel,
vermoedelijk iets ten westen van Hottinga State; bij de boerderij op Holpryp 5. |
| Ontstaan | Stins en state worden reeds in 1433 vermeld. |
| Geschiedenis |
Op Holprijp ten westen van Tzum lagen twee belangrijke staten. Eén daarvan ontwikkelde zich
in de 16de eeuw tot adelshuis. In 1433 werd in de Rechtsomgang van Franekeradeel, het rooster dat aangaf hoe het rechtersambt rouleerde, beschreven hoe één van de kwartieren van het dorp Tzum het Rypera fiarndel was, dat bestond uit de onderdelen Holprijp (FC50, FC51), Herema (FC1, FC2), Truurd (FC6, FC5?) en Galinga (FC52). In Holprijp lagen twee "rechtvoerende staten": Holprypera statha en Sybranda statha deer en stins wessen hath. Indien we de slijtingslijst van het rechtersambt door extrapolatie aanvullen, blijkt dat in 1414 en 1426 Wlbet Gerrolds (Herema) broer voor het ene, en in 1416 en 1428 Broutich in Herum voor het andere Holprijpster goed als rechter optrad. Dat deze twee Herema's ook eigenaars van de goederen waren, staat niet vast. Zij kunnen het ambt namelijk ook vanwege een ander hebben uitgeoefend. Holpryp is in oorsprong de naam van een buurschap waartoe tenminste twee of drie bedrijven behoorden. In 1511 en 1640 waren beide goederen te Holpryp even groot; in 1511 waren ze beide eigendom van Feyke Camstra. Indien we aannemen dat Holprypera statha (1433) en gued (1470) identiek zijn met FC51, zou het in 1433 genoemde Sybranda de sate FC50 kunnen zijn. Voor 1433 stond bij Sybranda een stins, in 1433 was deze reeds afgebroken. In 1640 was de state belast met 30 floreen, 17 stuivers en 8 penningen, exact hetzelfde bedrag als het naastgelegen Hottinga State. Het was toen eigendom van jonker Hessel Huygens en de boerderij werd gebruikt door Claes Folkerts. Het stemkohier van 1698 vermeldt als eigenaar de heer Tjaard van Ailva, uit naam van zijn zoon U. van Aylva en als gebruiker staat Froucke Rintjes geregistreerd. De boerderij was in 1700 93 pondemaat ofwel 33.85.68 ha groot en ‘deed’ 30 floreen, 3 stuivers en 8 penningen, in 60 jaar een belasting-verlaging van 14 stuivers. 30 gulden lijkt in onze ogen zo weinig, maar het kwam overeen met het jaarloon van een hoofdknecht, dus omgerekend naar de maatstaven van 2010 zo’n 25.000 euro. In 1728 was het goed eigendom van Prof. Latanè weduwe terwijl het in gebruik was bij Johannes Hommes. In 1832 was Tjeerd Sikkes Steenhuis eigenaar. Zie ook Hottinga state op Holpryp. |
| Bewoners |
- Feyke Camstra, gest. 1517, gehuwd met Sits Siaerda, eigenaar in 1511 - 1640 jonker Hessel Huygens - 1698, 1700 U. van Aylva, zoon van Tjaard van Aylva - 1728 de weduwe van prof. Latanè - 1829 en 1839 Tjeerd Sikkes Steenhuis - tot 1850 Jan Ferwerda en daarna tot 1853 zijn weduwe - 1853 Schelte Hijlarides - 1874 Wytze Hilverda - 1901 Pieter Koopmans - 1922 Klaas Sytze van Wijngaarden; zijn zoon: - 1943 Rients van Wijngaarden - 1965 Wopke Sinnema - 1974 Meile Hoekstra |
| Huidige doeleinden | Op het stateterrein staat nu een boerderij. |
| Opengesteld | De boerderij wordt particulier bewoond en is niet toegankelijk. |
| Foto's |
|
| Bronnen |
Tekst: Het grootste deel van bovenstaande tekst is met toestemming van auteur P.N. Noomen
overgenomen van de website www.hisgis.nl, tab
"kaartlagen", keuze "stinzen fryslan". Die tekst is tevens gepubliceerd in: "De Stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners", P.N. Noomen, Uitgeverij Verloren, Hilversum 2009 www.hisgis.nl “Beeld van oud Tzum” door Henk Kreger, Uitg. Kaldadel, Franeker 2006 Foto 1: Google Earth Foto 2: “Beeld van oud Tzum” door Henk Kreger, Uitg. Kaldadel, Franeker 2006 Foto’s 3 en 4 Jan Leemburg |