Tjallinga State te Westernijkerk

Ligging Tjallinga State stond aan de Hoge Herenweg ten zuidwesten van de kerk van Westernijkerk, gemeente Ferwerderadeel.
Andere benaming ‘t Weeshuis
Ontstaan Deze stins/state is mogelijk reeds vóór 1400 ontstaan.
Geschiedenis In 1452 wordt Thyard Zthalingha genoemd; zijn zoon was Ydze Zthalingha, grietman van Ferwerderadeel. Eén generatie later wordt (een) Idts Tzalinga opnieuw genoemd: in 1481 kwam hij met andere Schieringers Wybe Jarichsz Jelckema te Akkrum te hulp, in 1483 werden vader en zoon Wygara uit Terzool op zijn huis in Nijkerk gevangen gezet en in 1487 tekende hij het verbond tussen Dokkum, Dantumadeel en Ferwerderadeel. Als dochter van Idts kan Siouck Tzallinga worden gezien. Zij trouwde met de in 1512 onthoofde Gerbrandt Mockema, die in 1511 eigenaar van Tjallinga-state te Westernijkerk was van syn wyffs wegen. In 1500 was het huis al door de Saksische soldaten in de as gelegd.
In 1540 was Sjoerd Andla, vanwege zijn vrouw Kinsck van Ropta, eigenaar van Tjallinga. In 1541 bestemden zij Tjallinga-huis met bijbehorende goederen tot (onderhoud van) een weeshuis. De stichting Tjallinga-weeshuis bestaat tegenwoordig nog.
In 1640 was de boerderij ’t Weeshuis echter eigendom van jonker Frans van Eysinga cum sociis en staat Evert Gerrits te boek als gebruiker. Voor 1698 was echter het weeshuis weer eigenaar, want het stemkohier van dat jaar vermeldt als eigenaar “Weeshuis, Westernijkerk” en als gebruiker Here Wybes. Het floreenkohier van 1700 vermeldt de heren Feugen en De Wolf als administrateurs van een “eene plaats, Tjallinga-state, … tot een weeshuijs…. gebruijckt” met een totale oppervlakte van 36 pondemaat en 74 einzen waarvoor 35 floreen betaald moest worden. In het stemkohier wordt het goed weer betiteld als ’t Weeshuis dat dan in gebruik is bij Ids Nitters. Blijkbaar is de boerderij later toch weer verkocht, want in 1832 staat grietman Bernardus Buma “en mede eig.” in het Kadaster vermeld.

Dat Tjallinga oorspronkelijk een stins was, blijkt uit de aanwezigheid van een stinswier op het terrein.
Eigenaren 1452 wordt Thyard Zthalingha
Ydze Zthalingha
1481, 1487 Idts Tzalinga
1511 Siouck Tzallinga en Gerbrandt Mockema
1540 Kinsck van Ropta en Sjoerd Andla,
Huidige doeleinden Op de plaats van de vroegere State bevindt zich nu een boerderij.
Opengesteld Deze boerderij is particulier bewoond en is niet toegankelijk.
Foto's
Bronnen Tekst: Jan Leemburg
P.N. Noomen, De stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners, 2009
hisgis